راهنماي رفع اشكالات در چاپ افست ضعيف شدن زينك
رفع اشکال چاپ افست
راهنماي رفع اشكالات در چاپ افست ضعيف شدن زينك – بخش اول
روي زينك چاپ افست صاف و همسطح است. روي زينك ليتوگرافي قسمت‌هاي چاپ شونده و بدون چاپ در يك سطح قرار دارند. قسمت چاپ‌شونده آن مثل سيستم چاپ لترپرس و يا فلكسوگرافي، برجسته و يا همانند چاپ گراور، گود نيست.
سطح چاپ‌شونده و سطح غيرچاپ شونده بر روي پليت چاپ افست به واسطه خاصيت فتوشيميايي از يكديگر جدا مي‌‌شوند.
قسمت‌هاي چاپ‌شونده روي زينك، مركب را جذب كرده و در عين حال توسط قسمت‌هاي بدون چاپ كه آب را مي‌‌گيرند احاطه شده‌اند. زماني كه زينك آب و مركب مي‌‌گيرد، قسمت‌هاي چاپ‌شونده آب را جذب نمي‌‌كنند و مركبي مي‌‌شوند، در حالي كه قسمت‌هاي بدون چاپ، آب را جذب كرده و مركب را جذب نمي‌‌كنند.
در 50 سال گذشته پيشرفت‌هاي مهمي در ساخت زينك‌هاي افست صورت گرفته است، به‌طور يكه ماشين‌چي براي كار كردن با زينك به تخصص خاصي نياز ندارد. امروزه، انتظار مي‌‌رود كه زينك از زمان انتقال به چاپخانه حاضر و آماده بستن به ماشين باشد و البته اين چنين نيز هست. با پيشرفت‌هاي فني، اشكالات زينك (مانند خوردگي تصوير، مركب‌گيري در قسمت‌هاي بدون چاپ و غيره) تا ميزان زيادي از بين رفته است.
زينك‌هاي چاپ افست با لايه حساس به نور پوشش داده شده‌اند، لايه حساس قسمت‌هاي بدون تصوير زينك در موقع نوردهي، دستگاه قيدكپي طوري تغيير مي‌‌كند كه در موقع ظهور شسته و پاك مي‌‌شود.
بسياري از زينك‌ها از جنس آلومينيوم ساخته مي‌‌شوند. البته بعضي از زينك‌ها كه براي كارهاي چاپي با تيراژ زياد به‌كار مي‌‌روند، از تركيب چند فلز ساخته مي‌‌شوند. (مثل زينك‌هاي مسي مصرفي در چاپ‌هاي پرتيراژ(
لايه حساس زينك‌هاي نگاتيو بايد به صورتي باشد كه در برابر نور سخت شده و يا پوشش آن غيرقابل حل شدن باشد. پس از نوردهي زينك زير فيلم نگاتيو داروهاي ظهور يا زينك‌شويي، پوشش قسمت‌هاي نورديده را پاك مي‌‌كنند و اين قسمت‌ها به عنوان سطح بدون تصوير چاپي در خواهند آمد.
زينك‌هاي پوزتيو داراي پوشش قابل حل در برابر نور هستند، در موقع ظهور، قسمت‌هاي نور نخورده به عنوان قسمت‌هاي چاپ‌شونده ظاهر خواهند شد.
نوردهي بيش از اندازه در ظهور زينك‌هاي نگاتيو، باعث درشت شدن (نخودي شدن) ترام مي‌‌شود، در حالي كه همين شرايط در كار با زينك پوزتيو موجب ريز شدن و سوزني شدن ترام (كور كردن ترام) مي‌‌شود.
در ايران زينك پوزتيو بيشتر مصرف مي‌‌شود. استفاده از زينك‌هاي نگاتيو آسان‌تر بوده و صرفه‌جويي در فيلم را نيز به همراه دارد. در اين نوع زينك نيازي به تميز كردن لبه‌هاي فيلم نيست.
امكان كنترل روي هم خوردن با زينك پوزتيو آسان‌تر است و انعطاف‌پذيري بيشتري را در كنترل محدوده درصد كم‌ترام و ترام‌هاي سوزني فراهم مي‌‌سازد. در اكثر كشورهاي اروپايي و آسيايي از زينك‌هاي پوزتيو استفاده مي‌‌شود.
زينك‌هاي حساس مي‌‌توانند از نوع <افزايشي> يا <كاهشي> باشند. زينك‌هاي افزايشي داراي مواد تقويت‌كننده تصوير هستند كه در مرحله ليتوگرافي به آن اضافه مي‌‌شود، اين مواد به همراه پوشش غيرحساس به نور در مرحله ليتوگرافي از قسمت‌هاي بدون چاپ زينك پاك مي‌‌شود. تكنولوژي جديد حق انتخاب وسيعي را براي چاپخانه‌داران فراهم ساخته است. البته ضرورت دارد كه چاپخانه‌داران فقط از داروهاي ظهور و روش‌هاي توصيه‌شده توسط توليدكننده زينك استفاده كنند.
ظ دوام زينك‌هاي پوزتيو و يا نگاتيو را مي‌‌توان با انجام عمليات بعد از ليتوگرافي افزايش داد. زينك‌هاي پوزتيو بعد از سوزانده شدن (در حرارت بيش از 249 درجه سانتي‌گراد) براي چاپ با تيراژ بيش از يك ميليون گردش مناسب هستند. بعضي از زينك‌هاي نگاتيو را هم مي‌‌توان سوزاند. بعضي از زينك‌هاي نگاتيو را مي‌‌توان بعد از ظهور، دوباره نور داد تا عمر آن به چهار برابر افزايش يابد.
ظ بعضي از زينك‌هاي مخصوص را قبل از ظهور، حرارت مي‌‌دهند و به اين وسيله تيراژ چاپ آن افزايش مي‌‌يابد.
زينك‌هاي متفاوتي در بازار وجود دارد و چاپخانه‌داران حق انتخاب وسيعي دارند، انتخاب صحيح از اهميت خاصي برخوردار است، به‌طور معمول كيفيت كار چاپي و تيراژ، تعيين‌كننده نوع زينك مصرفي هستند، به عنوان مثال، انتخاب يك زينك گران كه براي چاپ با تيراژ يك ميليون مناسب باشد براي چاپخانه‌اي كه كار كم‌تيراژ چاپ مي‌‌كند، اقتصادي نيست. تيراژ زينك‌ها به‌طور تقريبي به شرح ذيل است:
نوع زينك مصرفي حداكثر تيراژ چاپ
زينك‌كاغذي، پلاستيكي و يا تركيبي از هر دو 10000 – 100
زينك حساس به نور از نوع دستي 75000 – 500
زينك حساس (نگاتيو) ديازو 75000 – 10000
زينك حساس فتوپليمر (نگاتيو) 1000000- 10000
زينك حساس ديازو يا فتوپليمر (پوزتيو) 1000000- 10000
زينك مسي (چند فلزي) يك ميليون و بيشتر
اشكالات متداول زينك بر روي ماشين شامل: حساسيت زينك، نفوذ مركب به قسمت‌هاي بدون چاپ، ضعيف شدن زينك، از دست دادن قدرت مركب‌پذيري بخشي از تصوير كه به آن كوري زينك (Blinding) مي‌‌گويند. اين حالت اغلب موقعي رخ مي‌‌دهد كه سطح تصوير با صمغ و يا مواد شيميايي ديگر كه جذب‌كننده آب هستند، پوشيده شده باشد. به هر حال تشخيص بين ضعيف شدن زينك و از دست دادن قدرت مركب‌پذيري آن اهميت دارد. اگر زينك قادر به انتقال مركب نباشد ولي تصوير مورد چاپ به وضوح ديده شود، زينك را كور (Blind) مي‌‌گويند. يعني قدرت مركب‌پذيري تصوير از دست رفته است. اما اگر قسمت‌هاي قابل چاپ زينك پاك و يا ساييده شده باشد، زينك ضعيف شده است.
علت اصلي وجود مشكلات ناشي از زينك بر روي ماشين مسأله ضعيف شدن زينك، استفاده از مواد شيميايي نامرغوب، استفاده از مركب نامرغوب، كاغذ نامرغوب، ليتوگرافي ناقص و كيفيت بد زينك است.
اشكال 1 – زينك به راحتي خم نمي‌‌شود
علت الف:
استفاده از داروي نامناسب ثبوت زينك.
راه‌حل: زينك را با آب شستشو داده و پاك كنيد تا آب كاملاً از قسمت‌هاي تصويردار پاك شود، زينك را خشك كرده و با يك لايه نازك صمغ آغشته كنيد.
توجه: در مورد مصرف مواد مناسب براي ظهور زينك با فروشنده آن مشورت كنيد، اگر مشكل مربوط به دستگاه ظهور زينك باشد، با فروشنده دستگاه مشورت كرده و از عملكرد صحيح دستگاه و استفاده از مواد شيميايي مناسب اطمينان حاصل كنيد.
علت ب:
خشك شدن صمغ بر روي يك قسمت از كار يا تمام سطح زينك باعث غيرحساس شدن آن مي‌‌شود.
راه‌حل: زينك را با آب گرم شستشو داده و مركب بزنيد. اگر اين راه‌حل مؤثر واقع نشد، از مواد پاك‌كننده قوي‌تر استفاده و يا زينك را تعويض كنيد. دقت كنيد كه صمغ و يا مواد روي زينك با دستمال تميز كاملاً خشك شده باشند.
علت ج:
استفاده از مواد ظهور نامناسب در زينك‌هايي كه به‌صورت دستي حساس مي‌‌شوند.
راه‌حل: فقط از مواد شيميايي مناسب و معرفي شده توسط توليدكننده زينك استفاده كنيد. زينك را با آب گرم شستشو داده و يا از صمغ استفاده كنيد.
علت د:
زينك قبل از چاپ به مدت طولاني (در دماي زياد و يا رطوبت نامناسب) نگه‌داري شده است.
راه‌حل: زينك را با آب‌گرم شستشو دهيد.
اشكال 2 قسمت‌هاي بدون چاپ زينك، چرب و يا مركبي شده است. مركب به قسمت‌هاي بدون چاپ زينك چسبيده و با آب و اسفنج پاك نمي‌‌شود
علت الف:
پارچه نورد آب كثيف و يا ساييده شده است.
راه‌حل: پارچه نورد آب را تميز و يا تعويض كنيد. زينك را تعويض كرده و يا لكه‌هاي مركب را با مواد پاك‌كننده مناسب پاك كنيد. (براي پاك كردن زينك‌هاي پوزتيو سوزانده شده، از مواد الكلي استفاده نكنيد) زينك را با لايه نازكي از صمغ و يا پرداخت‌كننده زينك بپوشانيد.
علت ب:
مركب اضافي در مناطق داراي ترام فشرده و در مناطق بدون چاپ زينك پخش شده و در نهايت قسمت‌هاي بدون چاپ را حساس كرده است.
راه حل 1: تغذيه مركب را كاهش داده و از مركب غليظ و چسبناك استفاده كنيد.
راه‌حل 2: مركب را تعويض كرده و از مركبي كه قدرت رنگ بيشتري دارد، استفاده كنيد.
علت ج:
كشيدگي تصوير كه منجر به افزايش ابعاد ترام و پر شدن ترام مي‌‌شود و شفافيت قسمت‌هاي تنپلات نيز در لبه‌هاي انتهاي كاغذ از بين مي‌‌رود.
اين اشكالات معمولاً ناشي از زيربندي ناقص سيلندرها، وجود فشار زياد بين سيلندرها و يا مركب اضافي است و به‌خصوص هنگام چاپ بر روي كاغذهاي گلاسه رخ مي‌‌دهد.
راه‌حل 1: مركب را كم كنيد. فشار بين سيلندر زينك و لاستيك و چاپ را به حداقل كاهش دهيد.
راه‌حل 2 : دقت كنيد كه زيربندي زينك و لاستيك به درستي انجام شده باشد به صورتي كه سرعت سطح هر دو سيلندر يكسان باشد.
علت ب:
تنظيم پنجه‌ها نادرست است و يا سكوهاي پنجه‌ها كثيف هستند.
راه‌حل : پنجه‌ها را تنظيم كرده و طبق برنامه منظم تميز كنيد.
علت ه :
ساييدگي و يا متخلخل شدن سطح زينك، اكثر زينك‌هاي آلومينيومي در موقع ساخت با لايه مقاومي پوشش داده شده‌اند و به همين دليل است كه كارآيي خوبي دارند. تخلخل زياد سطح زينك باعث مي‌‌شود كه زينك مرطوب به آهستگي خشك شود و در خلال توقف ماشين، نوردهاي آب در تماس با زينك قرار گرفته و خشك شدن آن را با تأخير همراه سازند. در زينك‌هاي آلومينيومي، انعكاس اين خوردگي به‌صورت پديدار شدن نقطه‌هاي توخالي و سفيدرنگ است، اين نقطه‌ها اغلب در خطوط افقي ظاهر مي‌‌شوند.
راه‌حل: بهترين راه‌حل، توجه به شرايط صحيح نگه‌داري و كار با زينك است، زينك را هميشه در جاي خشك نگه‌داري كنيد. پس از ظهور زينك آن را دستمال تميز خشك كنيد.
پس از پايان كار و قبل از توقف ماشين، آب و مركب را قطع كرده و ماشين را با حداقل سرعت راه بياندازيد تا زينك خشك شود. اگر نفوذ مركب به قسمت‌هاي بدون چاپ زينك كم باشد، با شستشو آن را پاك كنيد. اما اگر حجم مركب زياد باشد، بايد زينك را تعويض كرد.
علت و:
در زمان ليتوگرافي، زينك كاملاً حساسيت‌زدايي نشده است.
راه‌حل 1: زينك را بدهيد دوباره بسازند.
راه‌حل 2: زينك را صمغ بزنيد، اما قبل از آن دقت كنيد كه قسمت‌هاي چاپ‌شونده با مركب محافظت شده باشند، قبل از شستشو، زينك را كاملاً خشك كنيد، اگر اين روش باعث پاك شدن مركب از روي قسمت‌هاي بدون چاپ نشد، زينك را با آب بشوييد. قبل از صمغ زدن و مرطوب كردن آن قسمت‌هاي تصويردار را مركبي كنيد.
علت ز:
مركب شل يا چرب است.
راه‌حل : مركب را با ورني توكار غليظ كنيد. اگر اين راه‌حل مؤثر واقع نشد از مركب چسبنده‌تر استفاده كنيد.
علت ح:
وجود مواد ساينده در مركب.
راه‌حل : مركب را صاف كرده و يا تعويض كنيد.
علت ط:
انتقال ذرات زبر از سطح كاغذ به لاستيك.
راه‌حل 1: كاغذ مصرفي را تعويض كنيد.
راه‌حل 2: فشار سيلندر زينك به لاستيك و چاپ را به حداقل كاهش دهيد.
راه‌حل 3 : آب را زياد كنيد.
راه‌حل 4: از مواد افزودني مناسب در آب استفاده كنيد.
علت ي:
مركبي شدن بعدي نقاط بدون چاپ (سياه كردن) در چاپ چند رنگ. اين وضع مي‌‌تواند در هر يك از برج‌هاي چاپ ماشين چند رنگ به غير از برج چاپ اول اتفاق افتد.
مركب چاپ شده در يك برج چاپ به وسيله لاستيك برج بعدي، به قسمت‌هاي بدون چاپ زينك برج بعدي انتقال مي‌‌يابد. اگر مركب باعث حساس شدن اين قسمت‌ها شود، به‌صورت لكه، رنگي بر روي چاپ رنگ بعدي ظاهر شده و باعث تغيير رنگ مي‌‌شود.
راه‌حل 1: اگرظاهر كردن زينك در ليتوگرافي ضعيف باشد، قسمت‌هاي مركب گرفته (سياه كرده) را دوباره ظاهر كنيد و صمغ بزنيد. (به علت <و> رجوع كنيد).
راه‌حل 2: اسيد و صمغ محلول مرطوب‌كننده (آب افست) زينك مربوطه را زياد كنيد.
راه‌حل 3: مركب را در برج چاپ قبلي كم كنيد، در صورت نياز از مركب با مايه رنگ قوي‌تر استفاده كنيد.
راه‌حل 4: مركب مشكل‌ساز را در برج چاپ آخر استفاده كنيد.
علت ك:
زينك قبل از مرحله كپي نورد ديده است.
راه‌حل 1: زينك را تعويض كنيد. دقت كنيد كه زينك‌ها قبل از كپي نور نديده باشند.
راه‌حل 2: در موقع سوزاندن زينك دقت كنيد كه نور از قسمت‌هاي ماسك شده (پوشيده شده) عبور نكند